Pneumatiek en pneumatiek symbolen

Voor het toepassen van pneumatiek heb je onderdelen of componenten nodig. Pneumatische symbolen zijn grafische voorstellingen van pneumatische componenten. Bijvoorbeeld cilinders, ventielen en luchtverzorgingscomponenten. Deze symbolen worden gebruikt bij het ontwerpen van een pneumatisch schema voor installatie. Kennis van deze symbolen helpt bij het ontwerpen, aansluiten, onderhouden en repareren van een pneumatische installatie.

De opbouw van deze symbolen ligt vast in de norm ISO 1219-1.
Hieronder vindt u alles over pneumatiek en pneumatiek symbolen.

De meestgebruikte pneumatiek symbolen:

Pneumatiek symbolen voor cilinders

Enkelwerkende cilinder, uitgaand
Enkelwerkende cilinder, ingaand
Dubbelwerkende cilinder
Dubbelwerkend, vaste buffering
Dubbelwerkend, vaste buffering en magneet
Dubbelwerkend, verstelbare buffering en magneet
Dubbelwerkend, vaste buffering en doorlopende zuigerstang
Dubbelwerkend, met geleiding
Dubbelwerkend, vaste buffering en dubbele zuigerstang
Zuigerstangloos, vaste buffering
Zuigerstangloos, verstelbare buffering en magneet
Zuigerstangloos, magneetkoppeling
Meerstanden cilinder
Tandem cilinder
Draaicilinder
Balg cilinder

 

Cilinders


Pneumatiek symbolen voor ventielen

Algemeenheden bij symbolen voor ventielen:

• De rechthoekige vorm staat voor een schakelstand. Dit houd in bij meerdere rechthoeken er meerdere schakelstanden zijn
• De pijlen geven aan hoe de perslucht stroomt
• De lijnen in het rechthoek geven aan hoeveel aansluitingen er zijn. Bij deze weergave gaat men uit van de stand in rust.

2/2 normaal gesloten (NC)
2/2 normaal geopend (NO)
3/2 normaal gesloten (NC)
3/2 normaal geopend (NO)
4/2 ventiel
5/2 ventiel
 4/3 middenstand gesloten
4/3 middenstand open
5/3 middenstand onder druk
5/3 middenstand gesloten
5/3 middenstand open

 

Pneumatiek codering ventielen

De cijfers op de ventielen geven de functies van de poorten aan, zodat je het ventiel eenvoudig op de juiste wijze kunt aansluiten:

1 (11)  Aansluitpoort voor de voeding (11 bij een normaal geopend ventiel)
2 en 4 Aansluitpoorten voor de werkleidingen
3 (33) Ontluchtingspoort van werkleiding 2 (33 bij een normaal geopend ventiel)
5 Ontluchtingspoort van werkleiding 4
10   Stuurpoort voor reset 2/2 of 3/2 ventiel
12 Stuurpoort voor lucht van poort 1 naar poort 2
14 Stuurpoort voor lucht van poort 1 naar poort 4
82 Ontluchting stuurpoort 12
84 Ontluchting stuurpoort 14
110 Stuurpoort voor lucht van poort 11 naar poort 2

 

Ventielen


Pneumatiek symbolen voor luchtverzorging of luchtconditionering

Compressor t.b.v. pneumatiek
Filter t.b.v. pneumatiek
Waterafscheider, handbediende aftap
Waterafscheider, automatische aftap
Filter-waterafscheider, handbediende aftap
Filter-waterafscheider, automatische aftap
Olienevelaar
Manometer
Drukverschil manometer
Drukindicator
Drukschakelaar, druk instelbaar
Flowmeter
Reduceerventiel met manometer
Verzorgingseenheid
Verzorgingseenheid, vereenvoudigd symbool
Droger
Koeler
Drukvat

Luchtverzorging


 

Pneumatiek symbolen voor ventielbedieningen

Handbediend ventiel, algemeen
Handbediend ventiel, met vergrendeling, algemeen
Drukknop
Stift
Hendel
Voetpedaal
Rol
Knikrol
Veer
 Lucht
 Bistabiel dominant
 Luchtbediend, automatische middenstand
Luchtveer
Elektrisch bediend ventiel
Elektrisch bediend ventiel, indirect
Elektrisch bediend ventiel, indirect, handbediening
Elektrisch, indirect, hulpstuurlucht

 

Standaard ventielen

 


Pneumatiek symbolen voor hulpventielen

Terugslagklep
Terugslagklep met veer
Luchtgestuurde terugslagklep, met veer
Of-ventiel
En-ventiel
Snelontluchter
Afsluitkraan
Vaste smoring
Instelbare smoring
Snelheidsregelventiel
Geluidsdemper

 


Pneumatiek i.c.m. vacuüm symbolen

Vacuüm ejector
Zuignap
Vacuümpomp

Vacuüm en handling

 


Pneumatiek symbolen voor leidingen en pneumatische koppelingen

Energiebron
Werkleiding
Stuurleiding
Ontluchtingsleiding
Flexibele leiding
Elektrische leiding
Kruising van niet verbonden leidingen
Verbonden leiding
Aftakpunt gesloten
Aftakpunt met aansluitleiding
Snelkoppeling, aangesloten, zonder terugslagklep
Snelkoppeling, aangesloten, met terugslagkleppen
Snelkoppeling, ontkoppeld, gesloten door terugslagklep
Snelkoppeling, ontkoppeld, met open leiding
Draaibare verbinding met een leiding
Draaibare verbinding met twee leidingen
Ontluchtingspoort zonder aansluitmogelijkheid
Ontluchtingspoort met aansluitmogelijkheid

 

Koppelingen

Download hier bovenstaande pneumatische symbolen

Wat is pneumatiek?

Met pneumatisch wordt in dit geval bedoeld het samenpersen van lucht (perslucht), de daarbij behorende schakeltechnieken (ventielen) en het door lucht in beweging brengen van technische hulpmiddelen (bijv. cilinders, pompen en gereedschappen).

Men gebruikt tegenwoordig pneumatiek om bijvoorbeeld kleppen in een productieproces te sturen. Pneumatiek wordt veel toegepast in de machinebouw. Hier past men pneumatische cilinders toe om roterende en lineaire bewegingen te bewerkstelligen.
Men gebruikt hierbij pneumatiek voornamelijk vanwege de hoge betrouwbaarheid, lage aanschafkosten en de relatief eenvoudige aansturing van pneumatiek gestuurde apparaten.

Voorbeelden van toegepaste pneumatiek:

  • Met behulp van grijpers of zuignappen op een eenvoudige manier objecten opnemen en verplaatsen.
  • Met behulp van pneumatische cilinders systemen automatiseren, krachten uitoefenen (klemmen), etc. (pick and place).
  • Met behulp van pneumatische werktuigen bouten vastschroeven, gaten boren, straten openbreken (voordeel: overbelasting onmogelijk).
  • Persluchtbediende verfspuitinstallaties.
  • Het openen en sluiten van deuren (bijvoorbeeld bij bussen en treinen).
  • De procesindustrie: bij machinelijnen zijn vaak verschillende kleppen en klepstandstellers aanwezig die door middel van pneumatiek in beweging worden gebracht.

Wat zijn de voordelen van het gebruik van pneumatiek?

  • Perslucht is eenvoudig op te slaan.
  • Grote bedrijfszekerheid.
  • Flexibel.
  • Pneumatisch gereedschap is lichter in gewicht.
  • Lage installatiekosten.
  • Eenvoudige besturing.
  • Lucht is samendrukbaar.
  • Niet vervuilend (bruikbaar in de foodsector mits het juiste smeervet wordt gebruikt).
  • Eenvoudige bediening.
  • Brand- en explosieveilig (vraag naar de voorwaarden van de installatie!).
  • Temperatuur heeft geen invloed op de werking.
    Opmerking: door temperatuurverschillen kan er wel condensvorming ontstaan.
    Dit is niet wenselijk en kan eenvoudig vermeden worden door een 
    luchtconditioneringsinstallatie.

Wat zijn de nadelen van het gebruik van pneumatiek?

  • Compressors verbruiken veel energie om de luchtdruk te creëren.
  • Lucht moet gezuiverd worden en smeermiddelen bevatten om de levensduur van de apparaten te verlengen (voor de voedingsmiddelenindustrie zijn hiervoor aparte aanpassingen noodzakelijk).
  • Geluidshinder (dit is te reduceren).
  • Kans op lekkages.